Klimaatpositief wonen in een woning dat klaar is voor de toekomst

We komen binnen in een strak, wit en modern ingericht huis. Een lichte en ruimtelijke woning, dat een beetje doet denken aan het huis van de toekomst. Geen gekke vergelijking, want de woning van Joost is koploper op duurzaamheidsgebied en hij vertelt daar graag en met passie over.

We beginnen bij het begin. Je wilde een klimaatpositieve woning bouwen. Waar komt die wens vandaan?

“Ik ben opgegroeid in een gezin waar veel aandacht was voor milieu en duurzaamheid. Mijn ouders waren allebei bezig met de vraag hoe je de wereld beter kunt achterlaten. Het waren de jaren ’70, ze waren er vroeg bij. Ik ben daardoor aangestoken en dat groene, bewuste vlammetje is bij mij later alleen nog maar meer gaan branden. Op een gegeven moment wilden mijn vrouw en ik verhuizen. Maar in plaats van een bestaande wonen te zoeken, kochten we een kavel, om daar een klimaatpositieve woning te gaan bouwen. We zijn zo gewend geraakt in onze maatschappij om meer te consumeren, meer energie te verbruiken. Wij laten zien dat het met minder ook kan, dat je zelfs energie kan overhouden, maar nog steeds comfortabel kunt leven. Zo hoop ik anderen te inspireren.”

Wat was je plan bij het ontwerp, hoe ben je begonnen?

“Door als eerste scherp te krijgen waar we gelukkig van worden. Onszelf de vraag te stellen: wat hebben wij nodig om comfortabel en fijn te leven, op een duurzame manier? Welke binnentemperatuur past daarbij, en welke inrichting? En vanuit die beginsituatie zijn we gaan nadenken over energieverbruik en materiaalkeuzes. Maar ook over de plaatsing van de gevel- en dakramen. Uiteindelijk resulteerde dat in een woning zonder warmteaansluiting, maar met het comfort dat wij wensen. En daar worden wij dus gelukkig van. Zo is de cirkel weer rond.”

Geluk en comfort zonder warmteaansluiting. Dat is bijzonder. Kun je vertellen welke oplossingen je daarvoor gebruikt?

“Op ons groene dak liggen 21 zonnepanelen. Daarmee wekken we stroom op om apparaten te laten werken, lichten te laten branden, en de boiler te laten draaien. We hebben dus geen gasaansluiting, zelfs geen warmtepomp. Water en warmte uit de douche wordt hergebruikt, zo verbruiken we 95% minder water en 75% minder warmte. Onze woning is daarnaast supergoed geïsoleerd. Dak, vloeren en muren: alles met de hoogste kwaliteit isolatie. Er komt veel zon binnen via de gevelramen, en de drie VELUX dakramen. Zo verwarmen we ons huis in de winter, het is hier dan een soort serre. Ons huis is verder geheel luchtdicht gebouwd. Dat klinkt benauwd, maar er komt gewoon verse lucht bij ons binnen. Een slim ventilatiesysteem voert lucht af naar buiten, en vangt 98% van de warmte af. Die warmte wordt weer toegevoegd aan de frisse lucht die vanuit buiten wordt aangevoerd. Zo blijft de warmte in huis, en het binnenklimaat gezond.”

En hoe doe je dat dan in de zomer, wordt het dan niet te warm in jullie serre?

“Ons dak steekt een stuk uit boven de gevelramen beneden. In de zomer, als de zon hoog aan de hemel staat, biedt dat schaduw. In de winter, als we de zonnestralen nodig hebben, schijnt ze gewoon naar binnen. Ook hebben we zonweringen in de gevelramen en de VELUX dakramen. Maar natuurlijk warmt onze woning op warme zomerdagen nog steeds op. Daarom laten we ’s avonds koele lucht binnen via ventilatiekleppen in de muur. Warme lucht kan dan ontsnappen door de geopende dakramen. We hebben geen koelsysteem nodig, een nachtje doorluchten en het is weer fris bij ons. Ook als het buiten 35 graden is.”

Welke VELUX dakramen horen bij een klimaatpositieve woning?

“We hebben het VELUX Daglicht Advies Centrum bezocht, waar we ons goed hebben laten informeren. Uiteindelijk hebben we hebben gekozen voor de 5-laagse VELUX passiefhuis dakramen. Daarvan hebben we er drie, met daarin ook zonnepanelen. Die vijf lagen zorgen uiteraard voor zeer goede isolatie. We kunnen ze automatisch bedienen via de afstandsbediening, en ze gaan automatisch dicht bij regen. Erg handig is dat, we kunnen de dakramen lekker open laten als we weggaan zodat het opfrist, in de wetenschap dat ze toch vanzelf sluiten bij een bui. Het fijnste moment van de dag is als ik ’s ochtends beneden in de woonkamer zit, met de dakramen open, terwijl ik de vogels hoor fluiten, en het daglicht onze woning binnenstroomt. Zo halen we buiten naar binnen, via het groene dak, waar ook heel veel natuur en leven te vinden is, zoals vogels en vlinders.

Een klimaatpositieve woning bouwen, daar zitten vast uitdagingen aan?

“Ik geloofde direct heel erg in het idee van klimaatpositief wonen. Mijn vrouw was in het begin minder overtuigd. Wat ook logisch is. Het is een andere manier van bouwen, dat kan spannend zijn. De bouwconstructie moest bijvoorbeeld geheel luchtdicht zijn, daar zat de grootste uitdaging. Gelukkig ging dat in één keer goed. Ik merkte tijdens de bouw dat ook mijn vrouw steeds meer vertrouwen kreeg. Dat had ook te maken met de stijgende energieprijzen. Er zit natuurlijk een kostenplaatje aan de duurzame investeringen. We oogsten nu van de zon, wekken meer energie op dan dat we gebruiken. Daardoor hebben we geld verdiend. En dat in een tijd waar veel mensen in de financiële problemen zijn geraakt door de hoge gas- en elektraprijzen.”

We zien dat bedrijven, overheden en burgers duurzaamheid steeds belangrijk gaan vinden. Hoe zie jij de toekomst van woningbouw in Nederland?

“Het is een spannende tijd. In Nederland, en in veel andere delen van de wereld, wordt gebouwd met het idee om aan minimale milieueisen te voldoen. En niet meer dan dat. De wet- en regelgeving in Nederland is nog niet aangepast aan de eisen uit het klimaatakkoord van Parijs, we lopen in die zin achter de feiten aan. Een woning dat vandaag wordt opgeleverd is in 2050 alweer hopeloos verouderd als het gaat om duurzaamheid. Ik zou dan ook iedereen in de bouwsector willen oproepen om de lange termijn in de gaten houden, en (veel) verder te gaan dan de huidige wetgeving, zodat huizen écht toekomstbestendig zijn. Dat is goed voor het milieu, maar geeft ook plezier, je kunt namelijk veel geld besparen. En dat is juist nu belangrijk.”

Jullie woning is wat dat betreft een lichtend voorbeeld. Merk je dat er veel interesse is van andere mensen?

“Wij informeren anderen door onze woning regelmatig open te stellen, bijvoorbeeld tijdens de Duurzame Huizen Route. Ook deel ik mijn ervaring via YouTube. Ik vind het heel fijn om over de bouw van onze woning te vertellen, om anderen te inspireren, zodat ze zelf aan de slag kunnen met de bouw van een duurzaam of zelfs klimaatpositieve woning. Ik denk echt dat veel mensen met minder toekunnen. Dat we beter voor de aarde kunnen zorgen, maar ook voor anderen. Want de energie die we overhouden kan dan gaan naar mensen die niet in de bevoorrechte positie verkeren om zelf grote duurzame stappen te zetten.”

Tips van Joost voor energiepositief wonen

• Waar word je gelukkig van? Ga bij jezelf na waar jij gelukkig van wordt. Bij welke temperatuur kun jij comfortabel leven in huis. Welke materialen vind je mooi? Hoeveel daglicht wil je in de woning? Gebruik die informatie als startpunt voor je zoektocht naar oplossingen.
• Doe online onderzoek. Er zijn in Nederland veel plekken waar je online terecht kunt met vragen over energiepositief wonen en leven. Bijvoorbeeld de website van Milieucentraal. Zij hebben veel specifieke informatie en zijn erg behulpzaam.
• Ga offline op pad. Volg de Duurzame Huizen Route. Op hun website kun je je adres invullen en kijken waar duurzame huizen in jouw omgeving staan, waar je vervolgens op bezoek kunt gaan. Dit zijn niet alleen nieuwbouwhuizen, maar bijvoorbeeld ook jaren ’30 woningen die zijn verduurzaamd.